Polsko-czeskie relacje można budować na wiele sposobów. Przykładem takich działań jest Nagroda Václava Buriana, przyznawana poetom oraz ludziom kultury zasłużonym dla dialogu środkowoeuropejskiego. Nieprzypadkowo upamiętnia ona właśnie Václava Buriana – poetę, wydawcę i tłumacza, jak mało kto zasłużonego dla popularyzowania kultury polskiej w Czechach. Wierni fani Kina na Granicy mogą pamiętać go również jako gościa 13. edycji festiwalu.

Wyróżnienie wręczane jest co roku w Ołomuńcu – mieście, z którym związany był jej patron. Tegoroczna – czwarta już – nagroda wręczona została 28 września.

Nagrodzony poeta z Niemiec, laur publiczności dla Polki

Co roku o nagrodę walczą poeci z czterech krajów: Polski, Czech, Słowacji oraz jednego z państw niemieckojęzycznych. W tym byli to Max Czollek (Niemcy), Julia Fiedorczuk (Polska), Lukáš Sedláček (Czechy) i Peter Prokopec (Słowacja).

Jury, w którym zasiadał jak co roku m.in. polski literaturoznawca i tłumacz Leszek Engelking, nie miało łatwego zadania. Jak stwierdził Tomáš Tichák, przypominało ono wybór spośród „czterech muzyków grających na bardzo różnych instrumentach”. Ostatecznie tegoroczną Nagrodę Václava Buriana otrzymał Max Czollek, nagroda publiczności powędrowała zaś do Julii Fiedorczuk.

Andruchowycz: uwielbiam czeskie zdrobnienia

Oprócz tego co roku przyznawana jest również nagroda za wkład w dialog środkowoeuropejski w dziedzinie kultury. Wyróżnienie to otrzymali dotychczas m.in. Polacy Aleksander Kaczorowski i Andrzej S. Jagodziński. W tym roku przyznano je ukraińskiemu pisarzowi i publicyście, Jurijowi Andruchowyczowi.

Laureat zwierzył się ze swojego uwielbienia dla czeskiego języka – stwierdził, że jego dźwięk wywołuje w nim niemal erotyczne doznania i że zachwycają go czeskie deminutiva. W trakcie spotkania, poprowadzonego przez Aleksandra Kaczorowskiego, Andruchowycz mówił także o pojęciu Europy Środkowej oraz o ukraińskim poszukiwaniu tożsamości. W rozmowie spotkały się aż trzy słowiańskie języki – pytania zadawane były po czesku, następnie tłumaczone gościowi na ukraiński, odpowiedzi zaś udzielał w języku polskim. Podkreśliło to środkowoeuropejski charakter wydarzenia.

Uczestnicy spotkania wymienili się swoimi wspomnieniami o patronie nagrody – postaci barwnej, legendarnej, do dziś ciepło wspominanej przez wielu Polaków zajmujących się czeską kulturą i Europą Środkową. Dziś przypada okrągła piąta rocznica śmierci Václava Buriana.

[Anna Maślanka]
[Fotografia: Václav Burian na 13. edycji festiwalu Kino na Granicy]