Filmowa kariera Jiříego Brdečki oddaje skomplikowane meandry czechosłowackiej historii XX wieku.  Urodził się w 1917 roku w małej miejscowości Hranice na Moravě, w rodzinie nauczycieli. Talent pisarski i ciekawość świata odziedziczył po ojcu, który sporo podróżował, a reportaże z wypraw po całej Europie publikował w lokalnej prasie. Otakar Brdečka zmarł niespodziewanie w wieku zaledwie 48 lat, co odcisnęło piętno na zaledwie 13-letnim synu. Śmierć, odejście ze świata i powrót umarłych stały się później charakterystycznymi motywami jego filmów animowanych. Jiří przeprowadził się do Pragi aby studiować historię sztuki oraz estetykę. W stolicy nawiązał pierwsze znajomości z ludźmi ze świata filmu, zaczął publikować i rysować humorystyczne ilustracje do gazet, a nawet zatrudnił się jako rzecznik prasowy w spółce Lucernafilm Miloša Havla.

W 1944 roku Brdečka otrzymał ofertę pracy w nowopowstałym studiu filmów rysunkowych, które w okupowanej Pradze otworzył Richard Dillenz. Po wojnie, w 1948 roku, zadebiutował jako reżyser animacją „Sterowiec i miłość”, do której rysunki stworzył Kamil Lhoták. Od tego czasu Brdečka działał twórczo w dwóch sferach: jako scenarzysta filmów fabularnych oraz animator w studiu Bratři v triku, uformowanym z byłych współpracowników Dillenza. Jego międzynarodowa kariera twórcy animacji rozpoczęła się w 1962 roku od filmu „Rozważna i romantyczna”, którego rysownikiem był Zdeněk Seydl. Animacje Brdečki przedstawiały świat marzeń i snów przeznaczony dla dorosłego widza. Jako scenarzysta pracował z kolei przy takich dziełach jak „Cesarski piekarz” Martina Friča, „Gdy przychodzi kot” Vojtěcha Jasnego, czy „Lemoniadowy Joe” Oldřicha Lipskiego. Z tym ostatnim Brdečka stworzył wyjątkowy twórczy tandem. Razem zrealizowali trzy komedie, w 1982 roku podczas pracy nad czwartą – bajką Jana Wericha „Trzej weterani” Brdečka nieoczekiwanie zmarł. Scenariusz dokończył za niego Zdeněk Svěrák. Bogata filmografia Brdečki zawiera kilkadziesiąt pozycji, są to tytuły zaliczane do największych powojennych osiągnięć czechosłowackiej kinematografii.

Niezwykły świat wyobraźni Brdečki już wkrótce będzie można lepiej poznać nie tylko za sprawą filmu Miroslava Janka. W Pradze, na Zamku Chvaly, 16 grudnia zostanie zainaugurowana wystawa „Jiří Brdečka 100 let – Od Limonádového Joa k zázrakům animace”. Znajdą się na niej m.in. dekoracje i kostiumy filmowe autorstwa Brdečki, storyboardy i ilustracje do jego filmów animowanych oraz archiwalne fotografie.

Mikołaj Góralik