Věra Chytilová, Czechosłowacja, 1987
Teatr Divadlo na Provázku z Brna należał w latach 80. XX wieku do najbardziej innowacyjnych scen w Czechosłowacji. W 1983 roku Bolek Polívka wystawił tam sztukę Błazen i królowa. Pięć lat później z reżyserką Věrą Chytilovą przeniósł ją na kinowy ekran. Historia zamkowego kustosza, który w snach zamieniał się w uległego błazna panującej królewny, odniosła wielki sukces, mimo że film ten niemal we wszystkim różnił się od ówczesnych produkcji. Widzowie chłonęli tę opowieść, pozbawioną klasycznej narracji i opatrzoną wszechobecną symboliką, niczym egzotyczne zjawisko. Bawili się alegorycznymi komentarzami do aktualnej sytuacji politycznej i do bolączek kraju rządzonego przez komunistów. Film do dziś nie stracił swojej tragikomicznej wymowy – a w kontekście coraz to nowych błędów na potransformacyjnej drodze do demokracji trudno powiedzieć, czy kiedykolwiek ją utraci.
Ivo Michalík
