Jiří Menzel , Czechosłowacja, 1969
Złomowisko przy hucie stali w Kladnie niedaleko Pragi – lata 50. XX wieku. Rewolucja lutowa doprowadziła do całkowitego przejęcia władzy przez klasę robotniczą, a niedobitki innych klas muszą przejść tzw. resocjalizację. Miejscem „uzdrawiania” buntowników ma być właśnie złomowisko, które zostało podzielone na dwie części. Po jednej stronie płotu pracują kobiety – uciekinierki, które chciały przedostać się do krajów kapitalistycznych, po drugiej – burżuazyjni wrogowie systemu: filozof, mleczarz, prokurator, saksofonista, fryzjer itd. Skowronki na uwięzi to ironiczna farsa atakująca system stalinowski, obnażająca bezlitośnie jego absurd także na poziomie mikrohistorii poszczególnych bohaterów. Menzel na potrzeby scenariusza zaadaptował fragmenty powieści autobiograficznej autorstwa Bohumila Hrabala Sprzedam dom, w którym już nie chcę mieszkać. Film powstał w 1969 roku i do dziś jest uznawany za najważniejszy czeski film wstrzymany przez cenzurę. Czekał na swoją premierę 21 lat. W latach 80. funkcjonował w drugim obiegu na kasetach wideo.
Joanna Ostrowska (Świat bez wolności, Kino Nowe Horyzonty)a
